Letnie igrzyska olimpijskie

Ceremonie otwarcia

Letnie igrzyska olimpijskie – międzynarodowe zawody sportowe organizowane przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Odbywają się co 4 lata, tj. w pierwszym roku danej olimpiady (liczonych od 1896 roku). Należą do największych i najbardziej popularnych zawodów sportowych na świecie. Zwycięstwo na igrzyskach olimpijskich uznawane jest przez sportowców większości dyscyplin za najbardziej prestiżowe osiągnięcie.

Same igrzyska, choć kojarzą się z młodością, z racji wielu dyscyplin obejmują różne podejścia do sportu, a mimo nacisku na konkurencje fizyczne, szeroki jest również przekrój wieku uczestników. Najstarszym medalistą igrzysk olimpijskich jest jak dotychczas 72-letni Oscar Swahn ze Szwecji, który zdobył srebrny medal w strzelectwie w 1920 r. Wśród kobiet najstarszą uczestniczką igrzysk jest Lorna Johnstone z Wielkiej Brytanii, która mając 70 lat w 1972 roku, uzyskała 12. miejsce w ujeżdżeniu. Natomiast najmłodszym odnotowanym uczestnikiem igrzysk olimpijskich jest Dimitrios Loundras z Grecji, który współzawodniczył w gimnastyce na pierwszych igrzyskach w 1896 r. mając 10 lat. Najmłodszą zdobywczynią złotego medalu olimpijskiego (w konkurencjach indywidualnych) jest Marjorie Gestring, reprezentantka USA w skokach do wody, zdobyła złoty medal w skokach z trampoliny na igrzyskach w Berlinie w 1936 roku (mając 13 lat i 9 miesięcy). Szeroki jest również rozrzut masy i wzrostu zawodników (zawodniczek) – kulomioci i kulomiotki osiągają masę powyżej 140 kg i 200 cm wzrostu, z kolei inni lekkoatleci, startujący w tym samym czasie, na tym samym stadionie (zwykle olimpijskim) mają dużo mniejszą masę i wzrost – np. złota medalistka, biegaczka Florence Griffith-Joyner miała 169 cm wzrostu i ważyła 59 kg.

Historia letnich igrzysk olimpijskich

Historia sloganów letnich igrzysk

Berlin 1936 – Wzywam młodzież świata (ang. I call the youth of the world, niem. Ich rufe die Jugend der Welt an)
Monachium 1972 – Szczęśliwe Igrzyska (ang. The Cheerful Games, niem. Heitere Spiele)
Montreal 1976 – Długie życie igrzysk w Montrealu (ang. Long Life to the Montréal Games, fr. Longue vie aux Jeux de Montréal)
Los Angeles 1984 – Odegraj rolę w historii (ang. Play a Part in History)
Seul 1988 – Harmonia i Postęp (ang. Harmony and Progress; koreań. 화합과 전진, hwahabgwa jeonjin)
Barcelona 1992 – Przyjaciele na całe życie (ang. Friends For Life, hiszp. Amigos Para Siempre)
Atlanta 1996 – Świętowanie Stulecia (ang. The Celebration of the Century)
Sydney 2000 – Dziel się duchem i miej odwagę marzyć (ang. Share The Spirit and Dare to Dream)
Ateny 2004 – Witamy w Domu (ang. Welcome Home; grec. Καλώς ήλθατε σπίτι, Kalós írthate spíti)
Pekin 2008 – Jeden Świat, Jedno Marzenie (ang. One World, One Dream; chiń. 同一个世界同一个梦想, Tóng yīgè shìjiè tóng yīgè mèngxiǎng)
Londyn 2012 – Inspiracja dla pokoleń (ang. Inspire a Generation)
Rio de Janeiro 2016 – Nowy Świat (ang. A New World; port. Um Mundo Novo)
Tokio 2020 – Zjednoczeni przez emocje (ang. United by Emotion; jap. 感動で, 私たちはひとつになる, Kandō de, watashi tachi wa hitotsu ni naru)
Paryż 2024 – Igrzyska szeroko otwarte (ang. Games wide open; fr. Ouvrons grand les Jeux)
Los Angeles 2028 – Razem tworzymy przyszłość (ang. Together we create the future)

Klasyfikacja medalowa

Osobny artykuł: Klasyfikacja medalowa wszech czasów igrzysk olimpijskich.

Stan po IO 2020

Dyscypliny olimpijskie

Obecnie rozgrywane

Liczby w tabeli oznaczają liczbę konkurencji rozgrywanych w ramach danej dyscypliny. Kropka oznacza, że dyscyplina była rozgrywana jako pokazowa.

Gimnastyka – Kajakarstwo – Kolarstwo – Koszykówka – Siatkówka – Sporty wodne

Dyscypliny debiutujące na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2024

W 2017 Międzynarodowy Komitet Olimpijski ogłosił, że rugby 7 i golf, które pojawiły się w programie igrzysk 2016 i 2020, zostaną również uwzględnione w programie aktualnych igrzysk. W 2014 MKOl przyznał gospodarzom większą swobodę wyboru dyscyplin, wobec czego organizatorzy mogli zrezygnować z rozgrywania wspinaczki, karate, skateboardingu, surfingu i baseballu, które zostały rozegrane w Rio de Janeiro w 2016 oraz w Tokio w 2021 roku. Paryski komitet organizacyjny zdecydował o pozostawieniu wspinaczki, skateboardingu i surfingu, jednocześnie proponując dołączenie do programu breakdance'u, na co 8 grudnia 2020 MKOl wyraził zgodę.

Międzynarodowy Komitet Olimpijski wprowadził także modyfikacje, w porównaniu do poprzednich igrzysk, które obejmowały m.in. równouprawnienie płci, zmniejszenie liczby zawodników do 10500 (z 11092 na poprzednich igrzyskach) oraz liczby konkurencji z 339 do 329. Zmieniono następujące konkurencje:

w lekkoatletyce: chód sportowy na 50 km mężczyzn zastąpiono sztafetą mieszaną;
w boksie: zastąpienie jednej kategorii wagowej mężczyzn przez kategorię kobiecą;
w kajakarstwie: zastąpienie konkurencji K-1 200 m w kajakarstwie klasycznym przez Cross KX-1 w kajakarstwie górskim;
w żeglarstwie: usunięcie konkurencji 470 (kobiety i mężczyźni) i Finn (mężczyźni), dodanie konkurencji 470 mieszanej, IQFoil oraz Formula Kite;
w strzelectwie: usunięto konkurencję Trap mieszany, którą zastąpiono Skeet mieszanym.

Rozgrywane w przeszłości

W tabeli wymieniono dyscypliny będące w oficjalnym programie letnich igrzysk olimpijskich w przeszłości. Pominięto dyscypliny rozgrywane wyłącznie jako pokazowe.